Rady Gminy w pigułce
Rada Gminy, to organ stanowiący każdej gminy. Gmina to konstytucyjnie umocowana, podstawowa jednostka samorządu terytorialnego. Jej zadaniem jest prowadzenie spraw publicznych na poziomie lokalnym, oraz dbanie o to, aby zadania gminy zapisane w Ustawie o Samorządzie Gminnym były należycie wykonywane. W skład Rady wchodzą Radni, których wybieramy raz na 5 lat, w wyborach nazywanych Samorządowymi. Sposób i tryb wyboru członków opisywanego organu określa Kodeks Wyborczy z 2011 roku.
Większość Rad wybieranych jest w wyborach proporcjonalnych, w których liczba miejsc obsadzanych przez poszczególne komitety, zależy od poparcia jakie uzyskali członkowie tego komitetu. Wyjątkowo – w gminach, gdzie liczba mieszkańców nie przekracza 20 tyś- Radnych wybieramy w wyborach większościowych, wówczas członkiem Rady zostaje osoba, bądź osoby, które zdobyły najwięcej głosów z pośród startujących. Analizując potrzebę istnienia Gmin można wskazać na “Zasadę Pomocniczości”. Nauka prawa administracyjnego wskazuje, że poprzez aktywny udział w życiu wspólnoty samorządowej, obywatel powinien mieć możliwość samorealizacji potrzeb.
Rada Gminy to organ, który na poziomie lokalnym, w drodze dialogu, pomiędzy członkami i przy współudziale mieszkańców, powinien dążyć do zachowania bilansu między priorytetami Rządu, a potrzebami obywateli. Można zatem stwierdzić, że do zadań tego gremium należy wykonywanie zadań gminy.
Zadania gminy i sposób ich realizacji.
Zadania gminy szczegółowo określono w art. 7 Ustawy o Samorządzie Gminnym. Katalog ten zawiera zadania z wielu dziedzin życia społecznego i obejmuje sprawy z zakresu:
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej; 2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego; 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz; 3a) działalności w zakresie telekomunikacji; 4) lokalnego transportu zbiorowego; 5)ochrony zdrowia; 6)pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych; 6a)wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej; 7)gminnego budownictwa mieszkaniowego; 8)edukacji publicznej; 9)kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; 10)kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych; 11)targowisk i hal targowych; 12)zieleni gminnej i zadrzewień; 13)cmentarzy gminnych; 14)porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego; 15)utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych; 16)polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej; 17)wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej; 18)promocji gminy; 19)współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 działalność pożytku publicznego, organizacje pozarządowe, wyłączenie stosowania przepisów ustawy ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2019 r. poz. 688, 1570 i 2020 oraz z 2020 r. poz. 284); 20)współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
Jak widać gmina prowadzi działania w wielu obszarach, z tego też względu istnieje wiele sposobów realizacji zadań publicznych. W ogólności można je podzielić na działania ,o charakterze władczym, czyli takie, gdzie gmina wpływa na nasze zachowania ( np. zakazując czegoś lub nakazując coś), oraz działania o charakterze nie władczym ( organizacja szkoleń, konkursów, webinarów irp,).
Jak aktywnie działać lokalnie?
Pierwszym, jak się wydaje, najbardziej podstawowym sposobem lokalnego działania jest po prostu utrzymywanie kontaktu z radnymi. Radnym powinno wszak zależeć na po otrzymywaniu kontaktu z wyborcami. Tego typu działania powinny wynikać, z realizacji treści ślubowania radnego. Wielu radnych posiada dyżury dla mieszkańców, podczas których mogą oni zgłaszać nurtujące ich problemy. Warto więc śledzić działania poszczególnych radnych, po to aby znać ich obszary działania a także usposobienia względem mieszkańców, jeśli już uda nam się zainteresować radnego sprawą, może się to zakończyć złożeniem przez niego interpelacji lub nawet odpowiedniej uchwały.
Warto także pamiętać, że każdy obywatel ma prawo pisania petycji do władz, w celu załatwienia określonej sprawy. Obecnie szczegółowo kwestie petycji reguluje ustawa o petycjach. Petycja to pismo, w którym we własnym imieniu, imieniu zbiorowości, lub w imieniu osoby trzeciej za jej zgodą, wnosimy o podjęcie jakiegoś działania, lub zmianę przepisów prawa. Należy jednak pamiętać , że podmiot wnoszący petycje musi mieć jakikolwiek, choćby pośredni interes w rozpatrzeniu petycji, jego brak może spowodować pozostawienie petycji bez rozpoznania. Zgodnie z obowiązującymi przepisami na rozpatrzenie petycji organ ma 3 miesiące od czasu wniesienia.
Coś dla nieco bardziej zdeterminowanych.
Istnieje też spory wachlarz aktywności, dla bardziej doświadczonych i zdeterminowanych działaczy . Warto pamiętać, że pełnoletni Polacy w liczbie co najmniej 7 mogą założyć stowarzyszenie. Po mimo, że jest to proces dosyć czasochłonny, w mojej opinii, to bardzo dobry sposób na rozpoczęcie przygody z aktywizmem na poziomie lokalnym. Prawo o stowarzyszeniach pozostawia szeroką dowolność w zakresie kształtowania celów działalności stowarzyszenia. Oznacza to, że możemy założyć stowarzyszenie, które holistycznie zajmie się rozwiązywaniem problemów i promocją gminy. Podjęcie tego typu działania na poziomie lokalnym może przynieść nam wymierne korzyści. Po pierwsze możemy zyskać rozpoznawalność, a po drugie rozwiązywanie lokalnych problemów pod niepartyjnym szyldem, może być dobrym pierwszym krokiem w lokalnej polityce. Jeśli posiadamy sposób na poprawę życia w naszej lokalnej społeczności, ale nie do końca wiemy jak doprowadzić do jego realizacji, z pomocą może nam przyjść Budżet Obywatelski. Szczegółowe opisanie tej instytucji jest trudne, bowiem szczegółowe funkcjonalnie budżetów obywatelskich opisują uchwały poszczególnych Rad Gmin , Rad Powiatów i Sejmików Wojewódzkich. Ogólne zasady są jednak następujące:
Poszczególne JST mają obowiązek wygospodarowania określonej części budżetu ( do 1%) na realizację projektów proponowanych przez mieszkańców. Następnie ludzie muszą opisać swój projekt zarówno pod względem merytorycznym, jak również co do sposobu wykonania. Po ocenieniu i zaopiniowaniu przez urzędnika projekty podlegają głosowaniu przez mieszkańców danej gminy, lub miasta. Do realizacji przechodzą te projekty, które otrzymały największą ilość głosów, Jeśli ktoś chce skorzystać z tej formy aktywizmu, radzimy wnikliwie przeczytać szczegółowe zasady BO, w waszej gminie, ponieważ bardzo często zawierają one szczegółowe wytyczne, np. w zakresie tego na jakich gruntach możliwe jest realizowanie projektów.
Referendum
Na terenie gminy może zostać zoorganizowane referendum. Jest ono przeprowadzane na podstawie Ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym
Inne działania
Obywatele mogą także podjąć inicjatywę uchwałodawczą w swojej gminie. O tym jednak napiszemy wkróce odrębny artykuł!
Artykuł powstał w ramach projektu “Zobacz jak”
Projekt “Zobacz jak” ma na celu pokazanie w przystępnej formie podstawowych instytucji, które funkcjonują w Polsce i na świecie. Zakłada się przekazanie informacji w kilku kategoriach: organy państwa, administracji centralnej i wojewódzkiej, organy samorządu terytorialnego, szkoła i edukacja.Zobacz projekt!
Dziekan – jaką rolę pełni na uczelni
Krótko o dziekanie Dziekan to osoba, która kieruje konkretnym wydziałem uczelni. Warto w tym miejscu…
Rzecznik finansowy
Krótko o Rzeczniku Finansowym Rzecznik finansowy to osoba powoływana przez Prezesa Rady Ministrów na czteroletnią…